Τα ζιζάνια ξεπηδάνε στην πόλη των Αθηνών

For English click here or look under ‘Athens for your eyes only’

3Χ βραβευμένο Blog από το Μάιο 2012 για την προώθηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς & της Οικολογίας. Οι αναρτήσεις είναι πρωτοεμφανιζόμενα κείμενα μου, αποτέλεσμα ενδελεχούς έρευνας και επιμέλειας, συνοδευόμενα από τις φωτογραφίες μου. Η προσέγγιση της ταξιδιώτισσας εμπνέεται από το όραμα να δω τον κόσμο πιο όμορφο, πιο φιλικό και ασφαλή. Ένα σπίτι όπου ο καθένας θα μπορεί να βρει το χώρο για να εκφράζει ενεργητικά την αγάπη του και τη στοχευμένη του δημιουργικότητα.

Τα αγριόχορτα ξεφυτρώνουν μέσα από τις ρωγμές στην άσφαλτο, στις άκρες των δρόμων και των πεζοδρομίων, από σχισμές στους τοίχους. Περπατώ στην Αθήνα, μια σκυθρωπή ημέρα του Δεκεμβρίου. Κοιτάζω τις μπότες μου, πρώτη ημέρα τις φοράω ξανά αυτόν τον καινούργιο χειμώνα. Οι κάλτσες μούσκεψαν χθες την ώρα που τσαλαπατούσα για να αποφύγω τα αυλάκια που σχηματίστηκαν έπειτα από λίγες ώρες βροχή. Όχι στην ύπαιθρο, στο κέντρο της Αθήνας.
Το αποχετευτικό πάσχει, η άσφαλτος αποσαθρώνεται, οι ρωγμές εξαπλώνονται. Η συντήρηση κοστίζει χρήματα κι αυτή τη στιγμή υπάρχει έλλειψη. Έτσι, η δυνατότητα να μπαλωθεί το σπάσιμο, να ενισχυθεί το τσιμέντο δεν είναι ορατή στον ορίζοντα. Βάζω στοίχημα πως θα εξακολουθήσουμε να παρακολουθούμε ρωγμές καθώς θα πολλαπλασιάζονται.
Βλέπω επίσης ρίζες δέντρων να σπάζουν τις πλάκες των πεζοδρομίων. Οι δυνατές και ξεχασμένες ρίζες αναδύονται. Βγαίνουν έξω ελεύθερες, απελευθερωμένες επιτέλους από το βάρος πολιτισμένων υλικών που τις πίεζαν τόσον καιρό.
Αυτή η πρασινάδα που ξεπροβάλλει από τις χαραμάδες, τις ρωγμές είναι ένα αισιόδοξο μήνυμα. Φέρνει μια αύρα αναγέννησης μάλλον παρά εκφυλισμού. Σαν να βρίσκει κάποιο χώρο να ξεμυτίσει επιτέλους η επίμονη παρουσία αυτού που έμοιαζε αδύναμο και εύθραυστο, ασήμαντο, ταπεινό, σιωπηλό.

Οι πλατείες της Αθήνας

Για πολλές δεκαετίες το χώμα και οι ρίζες των δέντρων ήταν καλυμμένες. Η πόλη έχει υποστεί ένα ριζικό ‘lifting’ όπου δρόμοι πεζοδρομήθηκαν για να χρησιμοποιηθούν στη συνέχεια για τη στάθμευση αυτοκινήτων και μοτοποδηλάτων, για να παρκάρουν πολυάριθμες καρέκλες καφέ. Οι πλατείες μας ανακατασκευάστηκαν. Είναι οι κατ’ εξοχήν κοινόχρηστοι χώροι, κι όπως οι “piazzas, places, plazzas…” σε όλον τον κόσμο, μάς παραπέμπουν σε ιστορικά γεγονότα, ενώ οι συνειρμοί μας περιέχουν όλη τη γκάμα, από ρομαντικά ραντεβού μέχρι επαναστάσεις.
Τις τελευταίες δεκαετίες στην Αθήνα είδαμε τη μια πλατεία μετά την άλλη, ακόμα και τις παλαιότερες και πλέον παραδοσιακές, όπως την Ομόνοια, το Μοναστηράκι, το Κολωνάκι να μετατρέπονται σε φρούρια από σκυρόδεμα, πλακάκια ή άλλα σκληρά υλικά. Υπήρξε αντιπαράθεση, συζητήσεις, όμως το αποτέλεσμα μας περιβάλλει κι ο καθένας μπορεί να κοιτάξει γύρω του, να το δει, και στο τέλος της ημέρας, να ζήσει με αυτό.
Όσο για μένα, η γκρίζα γοτθική αυστηρότητα και η αφθονία από φανάρια έθαψαν την ελαφρότητα, την ασάφεια των σκιών, τα μυστικά των δένδρων, την παιγνιώδη αρμονία του χαλικιού και των πεσμένων φύλλων, του αδάμαστου πράσινου. Τα πουλιά εξαφανίστηκαν, και μαζί τους τα έντομα, οι πεταλούδες και άλλα είδη. Τα περιστέρια μονοπωλούν το έδαφος, ως οι πλέον ανθεκτικοί εραστές της πόλης.
Φαίνεται πως την εποχή της αφθονίας υπερβολικά πολλά χρήματα έπρεπε να δαπανηθούν για να δαμάσουν τη γη, τη φύση, για να αποφευχθεί ό,τι θα μπορούσε να θεωρηθεί χαοτικό, εκτός ελέγχου. Όλα τα “επικίνδυνα υλικά” όπως η άμμος, η λάσπη, έπρεπε να καλυφθεί, να σβήσει. Τα παιδιά δεν επιτρεπόταν πλέον να λερώνονται. Τα παπούτσια των αντρών έπρεπε να γυαλίζουν αστραφτερά και οι γυναίκες να βολτάρουν σχοινοβατώντας πάνω σε ψηλά τακούνια.

Θα επιστρέψουν και οι λούστροι;

Μια φορά και έναν καιρό, η Αθήνα ήταν γεμάτη χωματόδρομους και οι λουστάκοι στις γωνιές ήταν απαραίτητοι και κατάφερναν να βγάζουν το ψωμί τους. Έχουν διασωθεί στη λογοτεχνία, στα τραγούδια και φυσικά, στον κινηματογράφο.
Οι αρχές ανέβαλαν να καταλήξουν σε εφαρμόσιμες λύσεις για τη διαχείριση των απορριμμάτων και την καθαριότητα σε μια πόλη που έφθασε σχεδόν τα 5 εκατομμύρια πληθυσμό στην κορύφωση της, την εποχή που πραγματοποιούσε τους Ολυμπιακούς αγώνες. Η παιδεία σχετικά με τη διαχείριση του δημόσιου χώρου είναι ελλιπής. Σήμερα το ένα πρόβλημα συσσωρεύεται πάνω στο άλλο, ενώ ακόμη και η στοιχειώδης καθαριότητα στους δρόμους απουσιάζει. Στις γωνίες τα καλάθια υπερχειλίζουν από τα σκουπίδια – ψηλά και στενά σαν βάζα για λουλούδια δίνουν την εντύπωση πως είναι μια δυσλειτουργική επιλογή. Η αισθητική μπορεί να είναι υποκειμενική, ενώ τα λειτουργικά κριτήρια προσφέρουν μια πιο στέρεα βάση όταν τα αντικείμενα απευθύνονται για την εξυπηρέτηση των ανθρώπων, και τη μεγάλη ποικιλία από αυτούς, λαμβάνοντας υπόψη για παράδειγμα το ύψος, τα άτομα με ειδικές ανάγκες.
Όμως τα ζιζάνια, άγρια ανεπιθύμητα φυτά, βρίσκουν το δρόμο να ξεφυτρώσουν ελεύθερα. Αν θεωρηθεί σαν μια μεταφορά, τα αγριόχορτα αντιπροσωπεύουν τα ρεύματα, τις φωνές, τις τάσεις που ζυμώνονταν κάτω από την επιφάνεια εδώ και χρόνια και τώρα βρίσκουν τα ανοίγματα να διαρρεύσουν και να ξεπηδήσουν ήρεμα, δυναμικά.

Το άρθρο αυτό σχετίζεται με την εγκατάσταση του φίλου μου, Stefano Baccari σχεδιαστή τοπίου και εξωτερικών χώρων. Με το έργο του “Malerbe” συμμετείχε στην έκθεση “o’clock, design of the times, time of design” στην Triennale Design Museum, Milan, ITALY, από 11 Οκτωβρίου 2011 ως 8 Ιανουαρίου 2012. Μπορείτε να επισκεφθείτε τη σελίδα του στο διαδίκτυο για να δείτε τις πρωτότυπες φωτογραφίες μου του έργου και τις σκέψεις του για “ένα θέμα που είναι ιδιαίτερα αγαπητό στο σχεδιαστή, τα απλά αγριόχορτα”. http://www.studiobaccari.com/i_malerbe.html

If you want to read more about squares and public spaces in the city of Athens click : http://to.ly/hXeZ